Op weg naar hightech-embryoselectie: Nucleus Embryo of de onbeperkte keuze van het perfecte kind
Het Amerikaanse bedrijf Nucleus Genomics biedt ouders nu de genetische optimalisatie aan als een extra hulpmiddel om de kans op een gezond kind te vergroten. De nieuwe technologie Nucleus Embryo biedt ouders die overwegen hun kind via in-vitrofertilisatie (IVF) te verwekken, de mogelijkheid om de beste embryo's voor implantatie te selecteren door meer dan 1000 kenmerken en eigenschappen van hun genoom te analyseren. Dit voorstel zou “geleid worden door het principe van verantwoord gebruik van moderne genetische wetenschap en reproductieve vrijheid”, aldus de ontwikkelaar Kian Sadeghi. Een dergelijke embryoselectie roept echter vragen op over de waardigheid van het embryo en brengt niet te verwaarlozen risico's met zich mee in verband met het gebruik van biotechnologie bij de conceptie van kinderen.
Van preventieve geneeskunde tot genetische selectie van embryo's
Nucleus Embryo biedt aan om vrijwel het volledige DNA van embryo's die via IVF zijn verwekt te analyseren, of alleen de gangbare genetische kenmerken als de ouders niet voor een volledige genoomanalyse hebben gekozen. Als ze een meer nauwkeurige analyse wensen, kunnen de ouders hun eigen genoom laten ordenen via Nucleus Family, een andere dienst van Genomics die meer dan 900 erfelijke ziekten opspoort die hun kinderen kunnen treffen. De technologie van Nucleus Embryo maakt gebruik van een reeks tools die zeldzame of potentieel pathogene genetische varianten herkennen. Zelfs als er geen pathogene varianten worden gedetecteerd, biedt Nucleus Embryo ook polygene scores voor veel voorkomende ziekten en kenmerken aan, zoals de ziekte van Alzheimer, bepaalde vormen van kanker zoals borstkanker, diabetes type 2 en hartziekten.
De polygene scores worden berekend door rekening te houden met de gecombineerde impact van duizenden genetische varianten die een genetische aanleg voor een complexe ziekte bepalen. Er zijn echter nog vele andere niet-genetische factoren, zoals de familiegeschiedenis, de levensstijl en de omgeving, die een rol spelen bij het ontstaan van veel voorkomende chronische ziekten, waardoor de voorspellingen van Nucleus met de nodige voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd.
Het gebruik van deze tool, die oorspronkelijk is ontworpen in het kader van de preventieve geneeskunde, roept vragen op. In dit geval wordt namelijk niet het ontstaan van een ziekte voorkomen om de patiënt eventueel beter te kunnen behandelen, maar wordt er een selectie gemaakt uit gezonde embryo's om ervoor te zorgen dat de beste embryo’s worden geïmplanteerd. Volgens de ontwikkelaar hebben “mensen het recht om hun kinderen genetisch te optimaliseren”.
Op weg naar technologische eugenetica
In deze context kunnen we ons afvragen waar de grenzen liggen bij deze zoektocht naar het beste embryo. Op zijn website vermeldt Nucleus dat “de aard van de meeste genetische voorspellingen onzeker is”. Het voorkomen van mogelijke ziekten bij het kind op volwassen leeftijd en het mogelijk maken voor ouders om “weloverwogen keuzes te maken voor de individuele gezondheid en die van toekomstige generaties” houdt in feite in dat gezonde embryo's worden vernietigd. Bovendien gaat het, zoals Jason Thacker, assistent-professor filosofie en ethiek, in een interview met Newsweek benadrukt, bij het analyseren en selecteren van bepaalde embryo's op basis van kenmerken en risico's niet langer om het voorkomen van leed bij toekomstige generaties, maar om te bepalen dat sommige mensenlevens meer waarde hebben dan andere.
Onder het mom van het streven naar een goede gezondheid en reproductieve vrijheid voor ouders, maakt dit voorstel de weg vrij voor een liberale eugenetica die binnenkort alleen nog maar door de technologische vooruitgang zal worden beperkt. Volgens de website Nucleus maken steeds meer ouders gebruik van nieuwe technologieën om “gezonde en gelukkige” kinderen te krijgen. Deze houding, die wordt aangemoedigd door technieken voor het selecteren van embryo's, zou ertoe leiden dat “vier op de tien ouders” in de Verenigde Staten genetische optimalisatie gebruiken als een extra middel om “de kansen van hun kind om toegelaten te worden tot een vooraanstaande universiteit te vergroten”.
Het gebruik van kunstmatige voortplantingstechnieken, met name IVF, zou wel eens worden veralgemeend voor koppels die niet onvruchtbaar zijn, maar die de keuze van hun embryo's willen optimaliseren, als deze technologieën in de toekomst toegankelijker worden.
Van therapie tot verbetering, waar ligt de grens?
De waaier van onderzoek naar genetische aanleg voor ziekten en eigenschappen is zo breed dat men zich afvraagt waar het ontwerpen van het gewenste kind zal ophouden. Aangezien het hier niet langer gaat om genezen, maar om het selecteren op basis van de beste genetische aanleg, is een eerste stap in de verbetering van toekomstige generaties al gezet.
Een kind creëren dat zo min mogelijk ziek wordt in de loop van zijn leven en daardoor een langere levensverwachting heeft, is de transhumanistische droom van een prestatiemaatschappij waarin het onzinnig lijkt om ziekte en imperfectie te accepteren. Dit is de visie van bepaalde denkers, zoals Julian Savulescu, een Australische filosoof en bio-ethicus, die pleit voor het gebruik van kunstmatige voortplanting om de embryo's te selecteren die het best mogelijke leven zullen hebben, dat wil zeggen zonder ziekte of handicap. Volgens deze logica zou het een morele fout zijn om het aan het toeval van de natuur over te laten, aangezien het mogelijk is om het beste embryo te kiezen, en zou het selecteren van embryo's dan een vorm van “voortplantingsfilantropie” zijn.
Het blijft de vraag wat de psychologische impact zal zijn op kinderen die op deze manier zijn verwekt, geselecteerd en nog vóór hun geboorte al moeten voldoen aan dergelijke prestatiecriteria.
Bronnen: website van Nucleus Genomics, Newsweek (04-07-2025) en Bioethics Observatory (26-06-2025)
