Het Italiaans parlement buigt zich over een wetsvoorstel om euthanasie uit het strafrecht te halen

Op 6 juli 2021 namen de commissies Justitie en Sociale Zaken van het Italiaanse parlement samen een wetsvoorstel inzake euthanasie in overweging. Het wetsvoorstel zelf is een compromis van verschillende wetsontwerpen. Dat betekent dat amendementsvoorstellen mogen verwacht worden. De Partito Democratico, de 5-Sterrenbeweging en Italia Viva stemden voor de tekst, terwijl de Lega, Forza Italia en Fratelli d'Italia tegen stemden.

Inhoud van het wetsvoorstel

Het wetsvoorstel wil euthanasie uit het strafrecht weghalen, en wel onder de volgende voorwaarden: ten eerste moet de patiënt een "onomkeerbare pathologie of een levensbedreigende prognose hebben die te ernstig is om medische hulp te vragen"; ten tweede moet hij of zij meerderjarig zijn, in staat zijn een vrije beslissing te nemen, en fysiek of psychisch lijden dat hij/zij ondraaglijk acht; ten derde is euthanasie alleen mogelijk als de persoon een "levensondersteunende behandeling" ondergaat. Het wetsvoorstel specificeert niet wat daarmee wordt bedoeld. Men mag aannemen dat het hierbij gaat om mechanische ondersteuning van de ademhaling, of kunstmatige voeding en hydratatie. Tenslotte moet de patiënt palliatieve zorg ontvangen of deze uitdrukkelijk hebben geweigerd. Wat de formele voorwaarden betreft, zal een instantie van de Nationale Gezondheidsdienst (SSN) moeten nagaan of aan al deze voorwaarden is voldaan, en na het gunstige advies van een bevoegd ethisch comité.

Wettelijke context

Nadat een lid van de Italiaanse Radicalenpartij, Marco Cappato, in februari 2017 de gekende DJ Fabo hulp had verleend tot het plegen van zelfmoord (zie IEB Nieuws), werd het Grondwettelijk Hof opgeroepen om het strafbaar stellen van hulp bij zelfdoding strijdig te verklaren met het zelfbeschikkingsrecht. In november 2018 gaf het Hof het parlement een jaar om wetgeving over euthanasie op te stellen. Omdat deze termijn verstreek zonder dat het parlement een diepgaande discussie over het onderwerp had gevoerd, legde het Hof eind 2019 zelf voorlopig de voorwaarden vast voor het decriminaliseren van euthanasie (zie IEB Nieuws). Diezelfde voorwaarden zijn nu opgenomen in het wetsvoorstel dat in het Parlement voorligt. Hoewel het Italiaanse parlement  soeverein blijft om te beslissen of hulp bij zelfdoding definitief wordt gedecriminaliseerd, en onder welke voorwaarden, kan een beslissing van het hooggerechtshof uiteraard invloed hebben op toekomstige wetgeving.

Men kan alleen maar vaststellen dat de nationale parlementen in de Europese landen steeds meer onder druk komen te staan om euthanasie toe te staan, hetzij vanuit grondwettelijke gerechtshoven (Italië, Oostenrijk, Duitsland), hetzij rechtstreeks binnen de parlementaire fracties (Spanje, Portugal).