Verenigd Koninkrijk: een jonge vrouw die met een handicap werd geboren krijgt een schadevergoeding

In een vonnis van 1 december 2021 heeft een Britse rechter een huisarts aansprakelijk gesteld voor de geboorte van een gehandicapt kind bij één van zijn patiënten. De dokter wordt verweten niet te hebben gehandeld volgens het Britse formularium voor de huisartsenpraktijk dat voor de voorkoming van een open ruggetje (spina bifida) bij het kind foliumzuur­sup­plementen voorschrijft zowel vóór als tijdens de eerste 12 weken van de zwangerschap.

Bij de geboorte van Evie Toombes werd een open rug vastgesteld. Op haar 20ste is ze nog steeds zeer verzwakt en door de zware behandeling dagenlang bedlegerig. Haar mobiliteit is ernstig aangetast. Toch is de jongedame erin geslaagd haar passie voor het paardrij­den waar te maken en is ze nu een gevierde jumping-springster.

In haar rechtszaak argumenteerde ze dat de arts foliumzuursupplementen had dienen aan te raden vanaf de eerste raadpleging en dus reeds voor haar moeder zwanger werd en gedurende de eerste weken van haar zwangerschap. Haar moeder zou dan een zwangerschap hebben uitgesteld met maximale kansen op een gezond kind. De rechtbank stelde de jonge vrouw in het gelijk en veroordeelde de arts tot een schadevergoeding voor de kosten van haar ziekte.

Zijn of niet zijn?

In zijn vonnis stelt de rechter dat Evie's verwekking in feite gebeurde in voor een handicap gunstige omstandigheden. Daarbij kunnen we zowel ethisch als filosofisch vraagtekens plaatsen.

Ten eerste tonen wetenschappelijke studies aan dat de inname van foliumzuur het risico op het ontstaan van spina bifida inderdaad kan verminderen, doch natuurlijk niet uitsluiten. Met andere woorden, zelfs indien Dr Mitchell zijn patiënte foliumzuur had geadviseerd zoals aanbevolen, sluit dit niet uit dat Evie toch deze aangeboren aandoening zou gehad hebben.

Maar zelfs als een spina bifida was voorkomen, bestaat er natuurlijk geen enkele zekerheid dat Evie gezond en vrij van enige andere aandoening ter wereld komt. De rechter ziet het anders: 'Alhoewel de verwekking op een later tijdstip van een genetisch verschillend individu zou zijn, kon de rechtbank tijdens een eerdere hoorzitting vaststellen dat de verwekking op een later tijdstip naar alle waarschijnlijkheid een baby in goede gezondheid zou opleveren. Bijgevolg kan de eiseres zoals wettelijk voorzien aanspraak maken op een schadevergoeding nu zij met een handicap is geboren'.

Tenslotte - wellicht het belangrijkste bezwaar - als haar verwekking zou zijn uitgesteld, zou Evie eenvou­digweg nooit geboren zijn en zou een proces er uiteraard nooit zijn gekomen.

Het lijkt wel een algemene tendens te worden dat kinderen niet langer voor zichzelf zijn gewild. Het krijgen van een gezond kind staat voorop. Als het niet voldoet aan de ouderwens, merken we zowel bij de ouders als bij de kinderen een tendens die de geboorte zelf als schadeverwekkend beschouwt. De zorgverleners worden dan mee in het bad getrokken: van hen wordt verwacht dat ze een welbepaald resultaat bereiken en een kind 'afleveren' zoals ingepland door de wensouders.

Het zijn twee fenomenen waar ook Blanche Streb ([1]) op wijst in haar recente opiniebijdrage in de Franse krant Le Figaro van 26/11/2021. Zij reageert daarin op een recente rechtzaak in België, waarbij een echtpaar een schadevergoeding bekomt voor de geboorte van een tweeling waarvan het beenmerg ongeschikt werd bevonden voor inplanting bij de oudere broer, hoewel de tweeling in het embryonale stadium (door in-vitrofertilisatie) voor deze therapie was geselecteerd als zogenaamde 'medicijnenbabies'. De rechtbank oordeelde dat de vergissing bij de selectie van de embryo's had geleid tot tweevoudige schade: bij de zieke broer, doordat zijn behandeling vertraging opliep, en bij de ouders, omdat zij 'verplicht' werden een vierde - ditmaal medisch compatibel - kind te baren en de kosten daarvan te dragen.

Het is niet bekend of Dr. Mitchell in de Britse case tegen zijn veroordeling beroep aantekende.

Wie verder wil gaan:

EIB FR Nieuwsbrief 16/02/2017: De schade van een kind wegens geboorte met een handicap, is niet vergoedbaar. EIB FR dossier 20/12/2005: Geboorte met een handicap: vergoedbaar of niet? Inmiddels heeft het Belgische Hof van Cassatie bij arrest van 14/11/2014 de wrongful life-piste afgesloten.  

---

[1] Franse auteur van het essay Bébés sur mesure, le monde des meilleurs (Artège, 2018) en dokter in de farmacologie