Gezondheidsmaatregelen: "Het maatschappelijk debat mag niet beperkt blijven tot de fysieke gezondheid"

"Men kan ook sterven door eenzaamheid. (...) Een gelukkig leven is niet alleen een kwestie van fysieke gezondheid, het hangt ook af van voldoende sociale relaties en de betekenis die aan het leven wordt gegeven", zegt Manu Keirse in een opiniestuk dat De Standaard op 22 juli publiceerde. Deze professor emeritus geneeskunde aan de KU Leuven ziet, net als vele anderen, de verwoesting die de inperking van de mensen in de verzorgingshuizen teweegbrengt. "Het is nog steeds niet duidelijk of de oversterfte in rusthuizen te wijten is aan de coronavirusinfectie of aan de maatregelen die ertegen zijn genomen", voegt hij eraan toe.

In dezelfde zin heeft Artsen zonder Grenzen (Artsen zonder Grenzen) een onderzoek uitgevoerd bij 983 rusthuizen in het Koninkrijk, gericht op de geestelijke gezondheid van de ouderen tijdens de gezondheidscrisis (Overgelaten aan hun lot). De resultaten laten zien dat in 9 van de 10 rusthuizen de 'psychologische' klachten van de bewoners talrijker waren dan voorheen, en in het bijzonder betreffende verdriet, depressie alsook een afname van de cognitieve capaciteiten. 10% van de vestigingen merkten zelfs een toename van de zelfmoordgedachten bij hun bewoners. Volgens Sanne Kaelen, psychologe van Artsen zonder Grenzen, "werden deze klachten vooral veroorzaakt door het isolement en niet door angst voor het virus. Bewoners stopten met eten, waren apathisch en waren nergens meer in geïnteresseerd. »

Is de ervaring van deze mensen verbeterd sinds de versoepeling van de maatregelen? Er bestaat een sterke vrees dat, naarmate het klimaat van angst en sociale beperkingen voortduurt, de situatie van deze mensen zal blijven verslechteren bij gebrek aan betere vooruitzichten. Eric Vermeer, verpleegkundige, psychotherapeut en lid van de ethische commissie van een psychiatrisch ziekenhuis, werd gisteren ondervraagd door het Europees Instituut voor Bio-ethiek en getuigde van de toenemende toename van het aantal zelfmoorden, ziekenhuisopnames voor psychologische decompensatie of aanvragen voor euthanasie sinds de gezondheidscrisis. Wim Distelmans, voorzitter van de Commissie voor de evaluatie van euthanasie, vertrouwde ook toe dat sommige mensen nu om euthanasie vragen uit angst in een rusthuis te moeten wonen.

"Het debat in de maatschappij mag niet beperkt blijven tot de fysieke gezondheid", benadrukt Professor Keirse. De gezondheidscrisis heeft ernstige disfuncties in de zorg voor onze ouderen en psychiatrische patiënten aan het licht gebracht. Het is te hopen dat deze crisis een kans biedt om enerzijds serieus te investeren in de geestelijke gezondheidszorg, het arme deel van de geneeskunde, en anderzijds te reageren op het sociale isolement van de ouderen. Volgens professor Keirse is het een kwestie van heroverweging van de huisvesting en verzorging van onze senioren in de vorm van meer menswaardige wooneenheden, zoals bij het zorgnetwerk Dijleland (een netwerk van wooneenheden voor acht senioren).

Zie ook het persbericht van de Vlaamse Federatie voor Palliatieve Zorg, dat oproept tot "kwaliteitsvolle palliatieve zorg voor alle patiënten, zelfs in tijden van epidemieën". De Federatie waarschuwt voor het gebrek aan sociale, psychologische en spirituele steun voor palliatieve patiënten, in een context waar "alle aandacht gericht is op de medisch-technische behandeling" van COVID-19.