België: artsen zijn terughoudend geworden bij de afhandeling van euthanasieverzoeken

Volgens een peiling onder een 180-tal artsen, die een opleiding volgden aangeboden door het Levens­einde Informatie Forum (LEIF), zijn de artsen die deze opleiding in euthanasiepraktijk en -begeleiding volgden terughoudend geworden bij euthanasieverzoeken, meer bepaald deze bij psychiatrische patiënten of verzoeken zonder toestem­ming van de naaste familieleden.

Ongetwijfeld speelde de zaak Tine Nys daarbij een rol. In deze zaak diende de familie van een jonge, depressieve vrouw een klacht in tegen de drie artsen die betrokken waren bij haar euthanasie. Begin 2020 sprak het Assisenhof hen uiteindelijk vrij (van moord of vergiftiging). Tegen de arts die de eutha­nasie bij Tine uitvoerde, loopt momenteel nog wel een eis tot schadevergoeding. Uit de peiling in de nasleep van dit proces, blijkt dat 1 op de 5 LEIF-artsen zegt zijn of haar standpunt over euthanasie te hebben gewijzigd.

Vóór het Nys-proces waren 7 op de 10 LEIF-artsen bereid euthanasie uit te voeren, nu nog slechts 5,5 artsen. Het aantal artsen dat zegt advies te zullen verlenen bij een euthanasieprocedure is de afgelo­pen maan­den ook gedaald: van 3 op 4 (75%) naar 2 op 3 (66%). Ze nemen zich voor de toestemming van de familie te vragen vooraleer op een euthanasieaanvraag in te gaan en bekennen dat de beoordeling van psychiatrisch lijden bij hen moeilijk ligt. En artsen die euthanasie uitvoeren zeggen voortaan voorzichtiger te zullen zijn. Volgens de Benelux-enquête van MediQuality van een jaar geleden, zeggen 4 op de 10 artsen niet langer meer euthanasie bij ondraaglijk psychisch lijden uit te zullen voeren, alhoewel dit nu wettelijk is toegestaan.

Prof. dr. Wim Distelmans, voorzitter van de Controlecommissie Euthanasie en zelf uitvoerend euthana­siearts, betreurt de "trieste trend" van de afgelopen maanden van grotere terughoudendheid van artsen voor euthanasie bij psychisch lijden zich ook doorzet bij euthanasieaanvragen wegens licha­me­lijk lijden.

De vraag is of dit terugplooien alleen te verklaren valt door het recente assisenproces dan wel wijst op een diepere malaise onder artsen tav het opzettelijk doden van patiënten?

De weigerachtige houding van de artsen tav euthanasie is niet zo onbelangrijk want de wet van 15/03/2020 ([1])verplicht hen patiënten door te verwijzen naar ‘een centrum gespecialiseerd in de eutha­nasiepraktijk'. In de toelichting bij de wet verwijst de wetgever uitdrukkelijk naar het Vlaamse LEIF-forum (voor Vlaanderen) en de Brusselse Association pour le Droit de Mourir en Dignité (ADMD). Deze twee privéverenigingen, gespecialiseerd in de euthanasieraad­pleging en -praktijk, werpen zich stilaan op als hét contactpunt voor de euthanasiepraktijk dat blijft ijveren voor een ruimere uitbreiding van de toepassings­voor­waarden.

[1] Lees over de stemming van een gewijzigde euthanasiewet het EIB-artikel: Euthanasie: het Parlement staat op het punt te stemmen over een ongrondwettelijke wet